Czym jest trygdeavgift i jak rozdziela się na składki społeczne i zdrowotne w Norwegii?

Trygdeavgift – avgift for sosialforsikring i Norge

Co to trygdeavgift?

Norweski system ubezpieczeń społecznych opiera się na obowiązkowych składkach, które są pobierane od osób pracujących oraz prowadzących działalność gospodarczą. Jednym z najważniejszych elementów tego systemu jest trygdeavgift – składka na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne. Wysokość trygdeavgift jest obliczana procentowo od dochodu i różni się w zależności od statusu podatnika.

Kto płaci trygdeavgift?

Trygdeavgift jest obowiązkowe dla wszystkich osób posiadających dochody z pracy lub działalności gospodarczej w Norwegii. Dotyczy to zarówno:

• pracowników zatrudnionych na umowę o pracę/kontrakt,
• samozatrudnionych (enkeltpersonforetak, ENK),
• osób uzyskujących dochody z emerytur i rent.

Wysokość tej składki różni się w zależności od źródła dochodu i rodzaju działalności prowadzonej przez daną osobę.

Czy trygdeavgift to to samo co podatek dochodowy?

Nie, trygdeavgift to składka na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, a podatek dochodowy (inntektsskatt) to osobna danina pobierana przez norweski urząd skarbowy. Trygdeavgift finansuje m.in. opiekę zdrowotną, emerytury i zasiłki chorobowe, natomiast podatek dochodowy jest przeznaczony na budżet państwa i różne usługi publiczne.

Obie kwoty są natomiast automatycznie potrącane z wynagrodzenia przez pracodawcę lub odprowadzane przez samozatrudnionych w podatku ogólnym – czyli wszystko jest wliczane w jedną kwotę i pobierane jednocześnie.

Czy jest kwota wolna od trygdeavgift?

Tak, kwota wolna od tego podatku istnieje i wynosi:

• 99 650 NOK na 2025 rok.
• 69 650 NOK na 2024 i 2023 rok.

Bierzemy tutaj pod uwagę cały rok, także jeśli pracowaliśmy w Norwegii krócej – odpowiednio kwota wolna się zmniejsza.

Z racji, że jest to kwota wolna najniższa ze wszystkich kwot wolnych od innych podatków (np. skatt fra alminnelig inntekt, trinnskatt czy formueskatt), oznacza to, że jest to kwota wolna całkowita w Norwegii. Czyli jeśli zarobimy łącznie mniej niż 99 650 kr przez cały 2025 rok – nie zapłacimy ani korony podatku. Jednakże, z racji, że urząd nie wymaga dopłaty, jeśli kwota do oddania wyniesie mniej niż 100 kr, w praktyce kwotą wolną jest 100 047 NOK – jeśli tyle zarobimy, trygdeavgift wyniesie 99 kr, także nie będziemy i tak musieli nic dopłacać.

Ile wynosi łącznie trygdeavgift?

Stawki trygdeavgift są ustalane corocznie przez norweski parlament (Stortinget) i różnią się w zależności od statusu podatnika:

• Pracownicy etatowi – standardowa stawka wynosi:
  • 7,7% od dochodu brutto na 2025 rok.
  • 7,8% na 2024 rok.
  • 7,9% na 2023 rok.
• Samozatrudnieni (enkeltpersonforetak, ENK) – stawka jest wyższa i wynosi:
  • 11% na 2025 i 2024 rok.
  • 11,1% na 2023 rok.
• Emeryci i renciści – tutaj stawki są niższe niż w przypadku etatu i pracy we własnej firmie ENK:
  • 5,1% na 2025, 2024 i 2023 rok.
• Osoby o niskich dochodach (poniżej 100 047 NOK/rok na 2025) są zwolnieni z płacenia składki.

Podział trygdeavgift na składki społeczne i zdrowotne

Ile wynosi składka na ubezpieczenie zdrowotne w Norwegii?

Ta część trygdeavgift finansuje publiczną opiekę zdrowotną w Norwegii, w tym dostęp do lekarzy rodzinnych, szpitali i leczenia specjalistycznego. Dzięki tej składce osoby pracujące i zamieszkałe w Norwegii mają prawo do świadczeń medycznych finansowanych przez państwo.

Co prawda nigdzie oficjalnie nie jest podana stawka tych składek, natomiast urząd może podać podział składki trygdeavgift i my otrzymaliśmy na to odpowiedź. Także składka na ubezpieczenie zdrowotne w Norwegii wynosi 5,1% na 2025 rok. Identycznie w przypadku 2024 i 2023, zarówno dla osób na etacie, jak i przedsiębiorców w firmach jednoosobowych.

Ile wynosi składka na ubezpieczenie społeczne w Norwegii?

Druga część składki pokrywa świadczenia związane z zabezpieczeniem społecznym, takie jak:

• emerytury,
• zasiłki dla bezrobotnych (dagpenger),
• zasiłki chorobowe (sykepenger),
• świadczenia dla rodziców (foreldrepenger),
• zasiłki rehabilitacyjne (arbeidsavklaringspenger, AAP).

Ta część na 2025 rok wynosi:

• 2,6% dla osób zatrudnionych na etat.
• 5,9% dla osób samozatrudnionych (ENK).

Jak obliczane jest trygdeavgift?

Trygdeavgift jest naliczane automatycznie przez norweski urząd skarbowy (Skatteetaten) na podstawie rocznych dochodów. Jest odprowadzane bezpośrednio z wynagrodzenia przez pracodawcę lub samodzielnie przez osoby samozatrudnione w ramach zaliczek na podatek dochodowy. Składki te „wpadają” do jednego worka wraz z płaconym przez nas podatkiem.

Kto opłaca trygdeavgift?

• Osoby zatrudnione na etacie (umowa o pracę lub kontrakt) odprowadzają podatek poprzez pracodawcę, co oznacza, że co prawda pieniądze są pobierane na to z naszej wypłaty brutto, natomiast to pracodawca jest odpowiedzialny za zgłoszenie tego i opłacenie w urzędzie.
• Osoby prowadzące działalność gospodarczą (enkeltpersonforetak, ENK) muszą natomiast same zadbać o opłacanie składek na ubezpieczenie społeczne. Powinni uwzględnić to w swoich zaliczkach podatkowych i planować swoje wydatki tak, aby móc regularnie odprowadzać należności do urzędu skarbowego.
• W obu przypadkach ostateczna kwota trygdeavgift zostaje obliczona dopiero po danym roku rozliczeniowym i wtedy zostaje opłacona (poprzez zaliczki na podatek lub kwotę do dopłaty, jeśli wyjdzie).

Trygdeavgift a osoby mieszkające za granicą

Osoby pracujące w Norwegii, ale mieszkające w innym kraju (np. w Polsce), mogą podlegać innym zasadom dotyczącym składek na ubezpieczenie społeczne, w zależności od umów międzynarodowych. W niektórych przypadkach mogą one korzystać z wyłączenia z norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych, jeśli podlegają innemu systemowi w swoim kraju zamieszkania.

Jeśli pracujesz w Norwegii i jesteś polskim rezydentem podatkowym, masz obowiązek rozliczyć swoje dochody zarówno w Norwegii, jak i w Polsce. W Norwegii płacisz podatek dochodowy oraz składkę na ubezpieczenie społeczne, znaną jako trygdeavgift. W Polsce, podczas składania zeznania podatkowego, możesz odliczyć zapłacone za granicą składki na ubezpieczenie społeczne od podstawy opodatkowania. Pamiętaj, że odliczenia te są możliwe, jeśli składki nie zostały Ci zwrócone ani nie pomniejszały należnego podatku za granicą.

Zgodnie z umową między Polską a Norwegią w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, dochody uzyskane w Norwegii są opodatkowane w Polsce z zastosowaniem metody proporcjonalnego odliczenia. Oznacza to, że podatek zapłacony w Norwegii można odliczyć od podatku należnego w Polsce, ale nie zwalnia to z obowiązku wykazania tych dochodów w polskim zeznaniu podatkowym. Jeśli potrzebujesz pomocy w rozliczeniu norweskich dochodów w Polsce – zapraszamy serdecznie (klik).

Pracuję w Norwegii, ale mieszkam w Polsce – czy muszę płacić trygdeavgift?

To zależy od Twojej rezydencji podatkowej i czasu pracy w Norwegii.

• Jeśli pracujesz w Norwegii dla norweskiego pracodawcy, zazwyczaj podlegasz norweskiemu systemowi ubezpieczeń społecznych i musisz płacić trygdeavgift.
• Jeśli pracujesz dla polskiego pracodawcy i jesteś oddelegowany do pracy w Norwegii na okres do 24 miesięcy, możesz podlegać polskiemu systemowi ubezpieczeń i być zwolnionym z trygdeavgift (wymagane jest zaświadczenie A1 z Polski, do wykazania w Norwegii).

Jeśli jednak Twój roczny dochód jest niższy niż 100 047 NOK, to tak czy inaczej nie zapłacisz nic, niezależnie od sytuacji.

Pracuję w dwóch krajach jednocześnie (Norwegia i Polska) – gdzie muszę płacić składki społeczne?

Jeśli pracujesz w obu krajach jednocześnie, Twoje składki społeczne będą płacone tam, gdzie znajduje się centrum Twoich życiowych interesów:

• Jeśli ponad 25% swojej pracy wykonujesz w Polsce, to zgodnie z zasadami UE Twoje składki powinny być płacone w Polsce.
• Jeśli większość pracy wykonujesz w Norwegii, podlegasz norweskiemu systemowi ubezpieczeń i musisz płacić trygdeavgift.

W takiej sytuacji należy uzyskać zaświadczenie A1, które wskazuje, w którym kraju obowiązuje Cię ubezpieczenie społeczne i przedłożyć je w drugim kraju, w tym, w którym składek płacić nie powinieneś.

Jakie świadczenia otrzymuję w zamian za płacenie trygdeavgift?

Płacenie trygdeavgift daje prawo do korzystania z norweskiego systemu ubezpieczeń społecznych, który obejmuje m.in.:

1. Dostęp do opieki zdrowotnej – dostęp do lekarzy, szpitali i refundowanych leków.
2. Zasiłek chorobowy (sykepenger) – wynagrodzenie w przypadku choroby (100% przez pierwsze 12 miesięcy).
3. Zasiłek dla bezrobotnych (dagpenger) – jeśli stracisz pracę i spełniasz warunki do jego otrzymania.
4. Świadczenia dla rodziców (foreldrepenger) – zasiłek macierzyński i tacierzyński.
5. Emeryturę (alderspensjon) – składki są odkładane na Twoją przyszłą emeryturę.
6. Zasiłek rehabilitacyjny (AAP) – wsparcie w przypadku długotrwałej niezdolności do pracy.
7. Inne zasiłki z NAV.

Czy mogę korzystać z norweskiej służby zdrowia, jeśli płacę trygdeavgift, ale mieszkam w Polsce?

Tak, jeśli płacisz trygdeavgift, masz prawo do norweskiej opieki zdrowotnej. W zasadzie, to masz do niej prawo jeśli tylko mieszkasz w Norwegii na stałe, nawet gdy nie pracujesz. Również w sytuacji, gdy ani nie mieszkasz w Norwegii, ani tutaj nie pracujesz – aczkolwiek wtedy tylko w sytuacjach nagłych, zagrażających życiu lub zdrowiu.

Jeśli mieszkasz w Polsce, ale jesteś objęty norweskim systemem ubezpieczeń, możesz:

• Uzyskać kartę EKUZ (Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego), która pozwala korzystać z opieki zdrowotnej w nagłych przypadkach w Polsce i innych krajach UE/EOG.
• W niektórych przypadkach NAV może pokryć koszty leczenia w Polsce, jeśli masz odpowiednie zaświadczenie.

Jeśli jednak przeniesiesz się na stałe do Polski i nie masz zatrudnienia w Norwegii, możesz stracić prawo do norweskiego ubezpieczenia zdrowotnego.

Czy muszę nadal płacić trygdeavgift, jeśli wrócę do Polski?

Nie, jeśli na stałe wracasz do Polski i nie masz już dochodów z pracy w Norwegii, zazwyczaj nie musisz płacić trygdeavgift. Natomiast:

• Jeśli byłeś samozatrudniony (ENK), musisz zamknąć działalność w Norwegii, aby uniknąć dalszych opłat (aczkolwiek tak czy tak nie powinno ich być, natomiast nadal trzeba rozliczać firmę, więc lepiej ją zamknąć).
• Jeśli wracasz, ale nadal masz norweski dochód (np. emeryturę lub wynajem nieruchomości), możesz nadal podlegać norweskiemu systemowi podatkowemu.

Warto zgłosić swój wyjazd w Skatteetaten i ewentualnie w NAV, aby uniknąć niepotrzebnych opłat.

Co się dzieje z moimi składkami trygdeavgift, jeśli opuszczam Norwegię na stałe? Czy mogę odzyskać część składek trygdeavgift po powrocie do Polski?

Twoje składki nie przepadają – jeśli przez minimum 3 lata płaciłeś trygdeavgift, masz prawo do norweskiej emerytury, nawet jeśli przeprowadzasz się do Polski.

Nie możesz odzyskać składek jako gotówka, ale w przyszłości mogą one wpłynąć na Twoje świadczenia emerytalne.

Podsumowanie

Trygdeavgift to obowiązkowa składka na ubezpieczenie społeczne w Norwegii, której celem jest finansowanie świadczeń zdrowotnych oraz zabezpieczenia socjalnego. Jest ona naliczana procentowo od dochodu i różni się w zależności od statusu podatnika. Pracownicy etatowi płacą niższą składkę niż osoby samozatrudnione, które muszą same pokrywać koszty swojego ubezpieczenia.

Znajomość zasad dotyczących trygdeavgift jest kluczowa zarówno dla pracowników, jak i przedsiębiorców, aby uniknąć nieprzewidzianych kosztów i prawidłowo rozliczać swoje zobowiązania wobec norweskiego systemu podatkowego.

Masz pytania dotyczące składek w Norwegii lub innych podatków?
Skontaktuj się z nami: +47 21 38 38 21.
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00 i chętnie pomożemy!

Autor artykułu: Marcin – marcin@efirma.no