ENK czy AS – którą formę działalności wybrać w Norwegii?

W Norwegii dwie najpopularniejsze formy prowadzenia biznesu to jednoosobowa działalność gospodarcza (norw. enkeltpersonforetak, w skrócie ENK) oraz spółka akcyjna (norw. aksjeselskap, AS).

Obie mają swoje zalety i ograniczenia. W tym artykule wyjaśniamy, czym charakteryzują się ENK i AS oraz która forma może być korzystniejsza dla kogo. Artykuł jest aktualny na 2025 rok. Zapraszamy do przeczytania całości!

Charakterystyka ENK (Enkeltpersonforetak)

Enkeltpersonforetak, czyli jednoosobowa działalność gospodarcza, to najprostsza i najczęściej wybierana forma działalności w Norwegii – szczególnie wśród osób, które chcą rozpocząć pracę na własny rachunek bez dużych inwestycji początkowych. W 2025 roku ENK nadal pozostaje najlepszym rozwiązaniem dla osób wykonujących usługi jednoosobowo – np. w branży budowlanej, sprzątającej, transportowej czy IT.

Własność i rejestracja

ENK może założyć każda osoba fizyczna mająca numer personalny lub tymczasowy D-nummer w Norwegii. Rejestracja odbywa się przez portal Altinn.no i kosztuje 2 683 NOK (2025). Czas założenia takiej działalności to często mniej niż jeden dzień (najczęściej w ciągu kilku godzin przy prostych działalnościach).

Brak kapitału początkowego

ENK nie wymaga wniesienia kapitału startowego – to ogromna zaleta dla osób, które chcą szybko i tanio rozpocząć działalność.

Odpowiedzialność

Właściciel odpowiada całym swoim majątkiem za zobowiązania firmy – również prywatnym. Oznacza to, że jeśli firma popadnie w długi, wierzyciele mogą dochodzić należności z majątku osobistego (np. konta prywatnego, samochodu, a nawet mieszkania właściciela).

Rozliczenia i podatki

ENK nie jest osobnym podmiotem prawnym – oznacza to, że wszystkie dochody firmy są uznawane za dochód osoby fizycznej. Właściciel płaci podatek dochodowy według skali podatkowej (trygdeavgift + skatt på alminnelig inntekt + trinnskatt). Nie wypłaca się tu pensji ani dywidendy – cały zysk jest opodatkowany, niezależnie od tego, czy został wypłacony czy nie.

Księgowość

Jeśli przychód przekroczy 50 000 NOK rocznie, firma musi już zarejestrować się jako płatnik VAT (merverdiavgift) i prowadzić pełną księgowość. W przypadku większego obrotu lub zatrudniania pracowników dochodzi składanie raportów do Altinn (tym zwykle zajmują się księgowi).

Tylko ENK poniżej 50.000 rocznie nie ma obowiązku prowadzenia księgowości, a jedynie obowiązek gromadzenia papierów (faktur przychodzących, wychodzących itd.).

Składki i ubezpieczenia społeczne

Właściciel ENK sam opłaca trygdeavgift (składkę na ubezpieczenie społeczne) oraz zaliczki na podatek dochodowy. Jako osoba samozatrudniona ma prawo do zasiłku chorobowego dopiero od 17 dnia niezdolności do pracy i tylko w wysokości 80% podstawy.

Istnieje możliwość wykupienia dobrowolnego ubezpieczenia w NAV (frivillig forsikring), by uzyskać prawo do zasiłku już od 1 dnia i/lub w 100% podstawy, ale wiąże się to z dodatkowymi kosztami.

Brak praw pracowniczych

Prowadząc ENK, nie jesteś zatrudniony w swojej firmie, więc nie przysługuje Ci m.in. prawo do urlopu wypoczynkowego, odprawy czy zasiłku dla bezrobotnych (dagpenger), nawet jeśli wcześniej regularnie opłacałeś podatki i składki. Nie otrzymasz też feriepenger.

Rozwój firmy

ENK nie posiada osobowości prawnej i nie może mieć wspólników. Jeśli planujesz rozbudowę firmy lub szukanie inwestora – może to być ograniczenie. Co więcej, nie da się sprzedać ENK jako firmy – można tylko przekazać majątek, a nowy właściciel musi założyć działalność od nowa na własne dane.

ENK to idealna forma dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą w Norwegii, chcących prowadzić mały biznes bez skomplikowanej księgowości i zbędnych formalności. Jednak przed wyborem tej formy należy dobrze przemyśleć kwestie odpowiedzialności i ochrony socjalnej, ponieważ ENK nie daje takich samych zabezpieczeń jak spółka AS.

Charakterystyka AS (Aksjeselskap)

Aksjeselskap, czyli spółka akcyjna (w skrócie AS), to najczęściej wybierana forma działalności przez przedsiębiorców, którzy myślą o większym biznesie, planują zatrudniać pracowników lub chcą ograniczyć swoje osobiste ryzyko finansowe. W przeciwieństwie do ENK, AS jest osobnym podmiotem prawnym – co oznacza, że firma „żyje własnym życiem”, oddzielonym od właściciela.

Własność i rejestracja

Spółkę AS może założyć jedna osoba lub kilku wspólników – nie potrzeba partnera, by ją założyć. Rejestracja odbywa się przez Altinn.no. Wymagana jest opłata rejestracyjna (6 500 NOK w 2025 roku) oraz przygotowanie dokumentów: statut spółki (vedtekter), protokół założycielski i otwarcie konta bankowego dla wniesienia kapitału zakładowego. Dopiero po zatwierdzeniu wszystkich dokumentów firma zostaje zarejestrowana w Brønnøysundregistrene.

Kapitał początkowy

Minimalny kapitał zakładowy dla AS wynosi 30 000 NOK. Środki te można później przeznaczyć na wydatki firmowe, więc nie muszą „leżeć” na koncie – ale muszą być udokumentowane przy zakładaniu spółki. Może to być również np. sprzęt o takiej wartości.

Odpowiedzialność

Właściciel AS nie odpowiada swoim majątkiem osobistym za zobowiązania spółki. Odpowiedzialność jest ograniczona do wysokości wniesionego kapitału. To jedna z największych zalet AS – szczególnie jeśli firma działa w branży wysokiego ryzyka lub realizuje duże kontrakty.

Podział zysków

W AS właściciel może pobierać pensję jako pracownik lub jako dywidendy z zysku spółki. Zyski firmy są opodatkowane stawką 22% podatku dochodowego od osób prawnych (skatt på alminnelig inntekt), podatek przy zatrudnieniu wychodzi taki sam, jak przy wypłatach dla standardowych pracowników, a wypłacone dywidendy podlegają podatkowi kapitałowemu (w 2025 roku efektywnie 37,8%). Można również elastycznie planować wypłaty – część jako wynagrodzenie, część jako zysk z inwestycji.

Księgowość i obowiązki administracyjne

AS musi prowadzić pełną księgowość zgodnie z norweskim ustawodawstwem i co roku składać raport finansowy (årsregnskap). Konieczne jest też prowadzenie dokumentacji zarządu (styret), organizowanie walnych zgromadzeń oraz zgłaszanie zmian w strukturze spółki. Nawet jeśli jesteś jedynym właścicielem i zarządcą, musisz wypełniać te obowiązki formalnie.

Zatrudnienie właściciela

Właściciel AS może zatrudnić sam siebie jako pracownika – wówczas otrzymuje pensję, od której naliczane są składki i podatki jak u każdego innego pracownika. Dzięki temu zyskuje pełne prawa socjalne – zasiłek chorobowy od 1 dnia, urlop, feriepenger, emeryturę, prawo do dagpenger (zasiłek dla bezrobotnych) i inne świadczenia oferowane przez NAV. Firma jako pracodawca pokrywa też obowiązkowe składki pracodawcy (arbeidsgiveravgift).

Świadczenia socjalne

Zatrudnienie w AS to ogromna przewaga nad ENK. Pracownik AS (w tym właściciel zatrudniony w swojej spółce) ma prawo do 100% zasiłku chorobowego od 1 dnia niezdolności do pracy (firma pokrywa pierwsze 16 dni, potem NAV). Ma też prawo do zasiłku dla bezrobotnych, jeśli spełni kryteria (dochód z pensji, nie z dywidend).

Rozwój i sprzedaż firmy

AS jest elastyczną formą prawną – można łatwo wprowadzać nowych wspólników, sprzedawać udziały lub całą spółkę, pozyskiwać inwestorów i podpisywać umowy. To sprawia, że AS jest idealną formą dla firm, które planują rozwój, skalowanie działalności lub ekspansję zagraniczną.

Dzięki osobowości prawnej i rozbudowanej strukturze AS oferuje większe bezpieczeństwo i lepszy dostęp do świadczeń – ale wymaga większego zaangażowania formalnego i finansowego. To idealna forma dla przedsiębiorców myślących długoterminowo, prowadzących działalność z ryzykiem finansowym lub chcących profesjonalnie budować markę w Norwegii.

Kto powinien wybrać ENK, a kto AS?

Wybór formy działalności zależy od indywidualnych planów, skali przedsięwzięcia i chęci ograniczenia ryzyka.

ENK jest korzystny dla małych przedsięwzięć i początkujących przedsiębiorców. Rejestracja jest szybka, koszty założenia niskie, a wymagania administracyjne minimalne. To dobre rozwiązanie, gdy działalność prowadzisz samodzielnie i nie planujesz dużego rozwoju czy zatrudniania wielu pracowników. Należy jednak pamiętać, że w ENK właściciel ponosi pełną odpowiedzialność majątkową i nie ma pełnych praw pracowniczych (mniejsze zasiłki).

Natomiast AS polecamy przy większych projektach, współpracy z innymi czy planach inwestycyjnych. Ograniczona odpowiedzialność w AS chroni prywatny majątek właściciela (ryzykujesz tylko wkładem kapitału). Spółka AS ułatwia pozyskiwanie wspólników i inwestorów, a także daje właścicielowi pełne świadczenia pracownicze (np. dagpenger z NAV). Z drugiej strony AS wymaga większego kapitału i jest bardziej sformalizowany (rejestracja, księgowość). Decyzję zawsze warto podejmować z uwzględnieniem indywidualnej sytuacji i ewentualnie po konsultacji z księgowym.

Porównanie ENK i AS – co wybrać?

Mamy nadzieję, że poniższa tabela pomoże Państwu w dobraniu odpowiedniej formy działalności w Norwegii:

Cecha	ENK (Enkeltpersonforetak)	AS (Aksjeselskap)
Własność	1 osoba fizyczna (nie może mieć wspólników)	1 lub więcej właścicieli (osoby fizyczne lub prawne)
Osobowość prawna	Brak – właściciel i firma to ta sama osoba	Tak – spółka jest odrębnym podmiotem prawnym
Odpowiedzialność za długi	Właściciel odpowiada całym majątkiem prywatnym	Odpowiedzialność ograniczona do kapitału spółki
Kapitał początkowy	Brak wymagań	Minimum 30 000 NOK (na 2025 rok)
Koszt rejestracji	2 683 NOK online	6 500 NOK online
Forma opodatkowania	Dochód właściciela, podatek progresywny	22% podatek od zysku spółki + podatek od dywidendy lub wypłaty jako pracownik
Pensja właściciela	Brak, zysk = dochód osobisty	Możliwość zatrudnienia i wypłaty wynagrodzenia
Składki społeczne	Samodzielna opłata składek (trygdeavgift), brak pracodawcy	Spółka odprowadza składki jak pracodawca
Zasiłek chorobowy	80% od 17. dnia (chyba że wykupione dobrowolne ubezpieczenie w NAV)	100% od 1. dnia przy zatrudnieniu (firma pokrywa pierwsze 16 dni)
Zasiłek dla bezrobotnych (dagpenger)	Brak prawa do zasiłku z tytułu działalności	Tak – jeśli właściciel był zatrudniony, opłacał składki i faktycznie pracował (NAV może wymagać potwierdzenia, np. timelisty)
Emerytura i urlop	Brak urlopu, emerytura standardowa	Tak – jak dla zwykłego pracownika, jeśli właściciel zatrudniony, emerytura standardowa
Prowadzenie księgowości	Pełna księgowość, audyt przy większej skali	Pełna księgowość, coroczne sprawozdania, audyt przy większej skali
VAT (MVA)	Obowiązkowa rejestracja powyżej 50 000 NOK przychodu na 12 miesięcy wstecz	Identyczne zasady jak w ENK – próg VAT 50 000 NOK
Sprzedaż firmy	Brak – można przekazać majątek, ale nie „sprzedać” ENK	Tak – można sprzedać udziały lub całą spółkę
Możliwość pozyskiwania inwestorów	Brak – działalność jednoosobowa	Tak – możliwa emisja udziałów, nowe inwestycje, wspólnicy
Skalowalność biznesu	Ograniczona – jednoosobowa forma, trudniej wchodzić we współpracę z innymi przedsiębiorcami	Wysoka – łatwo rozwijać strukturę, zatrudniać, skalować
Odbiór przez kontrahentów	Mniej formalny wizerunek, często postrzegany jako działalność lokalna	Bardziej profesjonalny, preferowany w większych kontraktach B2B

Podsumowanie

Nie ma jednoznacznie „lepszej” formy – wszystko zależy od Twoich potrzeb i planów.

• ENK umożliwia najszybszy i najtańszy start działalności, ale łączy się z pełną odpowiedzialnością osobistą i ograniczonymi świadczeniami socjalnymi dla właściciela.
• AS wymaga zainwestowania kapitału oraz większych formalności, jednak chroni majątek prywatny przedsiębiorcy i daje mu pełne prawa pracownicze (wyższe zasiłki chorobowe i prawo do dagpenger).

Polacy rozpoczynający biznes w Norwegii powinni wybrać formę odpowiadającą skalą przedsięwzięcia oraz stopniem akceptowanego ryzyka – mała jednoosobowa działalność zwykle lepiej funkcjonuje jako ENK, a większy projekt z planowaną rozbudową lub współpracą z inwestorami lepiej prowadzić jako AS.

Jesteś zainteresowany rejestracją firmy w Norwegii?
Niezależnie czy to ENK czy AS, skontaktuj się z nami: +47 21 38 38 21.
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00 i chętnie pomożemy!

Autor artykułu: Marcin – marcin@efirma.no