Czy trzeba mieć księgową w Norwegii?

Nie ma prawnego wymogu zatrudniania księgowej przy prowadzeniu firmy w Norwegii. Początkujący, jak i nawet doświadczony przedsiębiorca małej lub większej firmy może samodzielnie prowadzić księgowość swojej firmy – norweskie przepisy dopuszczają samodzielne rozliczenia.

Trzeba jednak pamiętać, że obowiązek rzetelnego prowadzenia ewidencji spoczywa na każdym przedsiębiorcy. Już od momentu założenia działalności gospodarczej musisz dokumentować przychody i koszty oraz przechowywać wszelkie dokumenty księgowe.

Ważne jest dotrzymywanie terminów i poprawność rozliczeń, ponieważ błędy lub opóźnienia mogą skutkować kontrolą urzędu oraz karami finansowymi – co jest jednym z głównych zadań księgowych i powodem, dlaczego większość osób decyduje się na współpracę z biurem księgowym.

Zapraszamy do przeczytania dalszej części artykułu, w której dokładnie wyjaśnimy, jakie obowiązki związane z księgowością ma przedsiębiorca prowadzący firmę w Norwegii.

Księgowość na początku działalności (przed przekroczeniem 50 000 NOK przychodu)

Na starcie własnej firmy zakres obowiązków księgowych jest ograniczony. Jeśli Twoje przychody nie przekroczyły 50 000 NOK w ciągu ostatnich 12 miesięcy (przy czym zawsze sprawdzamy 12 miesięcy wstecz, nie rok kalendarzowy!), nie musisz prowadzić księgowości – trzeba tylko zsumować kwoty z faktur. Nie musisz również rejestrować się jako płatnik VAT (MVA) ani składać deklaracji VAT. W praktyce wystarczy zbierać wszystkie faktury i paragony, a na koniec roku rozliczyć firmę w zeznaniu rocznym.

Próg 50 000 NOK – obowiązek pełnej księgowości i rejestracja MVA

Po przekroczeniu przychodu 50 000 NOK w ciągu kolejnych 12 miesięcy, w większości przypadków (o czym więcej w dalszej części), zaczynają obowiązywać pełne wymogi księgowe. Norweska ustawa o VAT (Merverdiavgiftsloven) wyraźnie stanowi, że przedsiębiorca musi zarejestrować się w rejestrze VAT (Merverdiavgiftsregisteret) po przekroczeniu tego progu.

Rejestracja jako płatnik VAT oznacza nowe obowiązki:

• Prowadzenie pełnej księgowości (bokføring) – od momentu rejestracji w MVA musisz prowadzić księgi zgodnie z przepisami Bokføringsloven.
• Składanie deklaracji VAT – co dwa miesiące należy składać mva-melding (deklarację VAT).
• Doliczanie podatku VAT na fakturach – faktury muszą zawierać odpowiednią stawkę VAT, który należy rozliczać z urzędem.
• Możliwość rocznego rozliczenia VAT – dla firm z obrotem poniżej 1 mln NOK, możliwe jest składanie deklaracji raz w roku (po złożeniu wniosku).

Po przekroczeniu progu 50 000 NOK prowadzenie pełnej księgowości staje się koniecznością. Wielu przedsiębiorców decyduje się wtedy na pomoc biura księgowego – choć nie jest to obowiązkowe, może znacznie ułatwić codzienną pracę.

UWAGA: W Norwegii pewne branże są całkowicie zwolnione z podatku MVA. Oznacza to również, że są całkowicie zwolnione z obowiązku księgowego. Są to:

• Usługi zdrowotne (helsetjenester) – obejmuje to m.in. działalność lekarzy, dentystów, psychologów, fizjoterapeutów, techników dentystycznych, usługi karetek itp.
• Usługi społeczne (sosiale tjenester) – dotyczy to np. opieki nad dziećmi (prywatne i komunalne przedszkola), usług opiekuńczych i pielęgnacyjnych w domach starców, pomocy domowej itp.
• Usługi edukacyjne (undervisningstjenester) – zwolnione jest nauczanie w szkołach, kursy pozaszkolne (np. zajęcia pozalekcyjne) oraz szkolenia takie jak nauka jazdy.
• Usługi kulturalne – wstęp na przedstawienia teatralne, operowe, baletowe, cyrkowe, koncerty oraz podobne wydarzenia kulturalne (np. imprezy taneczne z muzyką na żywo)
• Sprzedaż dzieł sztuki przez twórcę – artyści są zwolnieni z VAT przy sprzedaży własnych oryginalnych dzieł sztuki oraz praw autorskich do tych utworów
• Usługi przewodnickie – profesjonalne guidetjenester, czyli usługi przewodników (np. oprowadzanie turystów po muzeach czy miastach)
• Usługi finansowe i ubezpieczeniowe – szeroko rozumiane usługi finansowe, m.in. usług bankowych, udzielania kredytów i pożyczek, obsługi płatności, obrotu walutami i instrumentami finansowymi, zarządzania funduszami inwestycyjnymi, a także usług ubezpieczeniowych
• Ceremonie pogrzebowe – usługi o charakterze ceremonialnym związane z pogrzebami i pochówkiem
• Organizacje charytatywne (veldedige og allmennyttige)

Jeśli któraś z tych branż dotyczy w 100% Twojej firmy – nie musisz rejestrować się w MVA ani prowadzić standardowej księgowości.

UWAGA: Zwolnienie z MVA to nie to samo co stawka 0% MVA – to drugie oznacza, że nadal musimy się zarejestrować w MVA i prowadzić księgowość po przekroczeniu 50.000 NOK przychodu na 12 miesięcy wstecz, jednakże nie musimy płacić samego MVA. Branże ze stawką 0% VAT to m.in.: sprzedaż gazet codziennych, sprzedaż książek, sprzedaż używanych pojazdów i samochodów elektrycznych.

Samodzielna księgowość czy zatrudnienie księgowej?

W Norwegii nie istnieje przepis nakładający obowiązek korzystania z usług księgowej. Możesz prowadzić księgowość samodzielnie. Dla małych firm jednoosobowych (ENK) jest to częsta praktyka. Wymaga to jednak znajomości przepisów i systematyczności.

Samodzielne prowadzenie księgowości jest możliwe przy użyciu prostych narzędzi – np. dostępnych dla przedsiębiorców programów księgowych. Urzędy akceptują taką formę, o ile dokumentacja jest rzetelna i zgodna z przepisami. Przede wszystkim, warto aby taki program księgowy był w pełni zgodny z norweskimi zasadami, żeby miał możliwość przesyłania wszelkich raportów bezpośrednio z niego (ułatwia to znacznie prowadzenie księgowości) oraz, żeby był na bieżąco aktualizowany – takim programem jest chociażby Efirma.no

Możemy zatrudnić księgową bezpośrednio w naszej firmie na etat. Jest to dobre rozwiązanie w sytuacji, gdy prowadziliśmy wcześniej księgowość samodzielnie, jednak nasza firma urosła i chcielibyśmy oddać to zadanie komuś innemu, jednocześnie mając cały czas kontrolę nad wszystkim i stały, bezpośredni dostęp do dokumentacji, czego może brakować przy współpracy z biurem księgowym. Taki scenariusz pomoże uniknąć błędów i zadbać o formalności, zdejmie nam również z barków obowiązek pamiętania o wszelkich raportach i terminach. Należy jednak pamiętać, że ostateczna odpowiedzialność zawsze spoczywa na właścicielu firmy – niezależnie od tego, czy prowadzi księgowość samodzielnie, czy zatrudnił księgową do swojej firmy, czy korzysta z usług biura księgowego.

Najlepszym rozwiązaniem dla większości firm będzie jednak skorzystanie z usług biura księgowego, np. Efirma Regnskap AS – tutaj natomiast musimy zwrócić szczególną uwagę na to, by biuro księgowe miało autoryzację norweskiego ministerstwa finansów. Takim biurem jest wspomniane Efirma Regnskap AS, a autoryzacja księgowa oznacza, że biuro działa w pełni legalnie na norweskim rynku. Jest to również gwarancja tego, że Twoje dokumenty będą prawidłowo przechowywane i księgowane, oraz że wszelkie raporty będą przesyłane na czas do urzędu.

Warto tutaj również podkreślić, że w Norwegii niektóre firmy mają obowiązek rewizji. Jest to kontrola, którą rewizor przeprowadza sprawdzając, czy cała dokumentacja i księgowość w naszej firmie się zgadza. Audytor po przeprowadzeniu kontroli przesyła raport do Regnskapsregisteret, jednakże o tym przeczytasz w innym artykule (niedługo tutaj pojawi się link).

Podsumowanie

Nie trzeba mieć księgowej w Norwegii, ale w większości przypadków trzeba prowadzić księgowość. Na początku działalności wystarczy zbieranie dokumentów i roczne rozliczenie. Po przekroczeniu 50 000 NOK przychodu w ciągu 12 miesięcy konieczna jest rejestracja w MVA oraz pełna księgowość zgodna z Bokføringsloven.

Można prowadzić księgowość samodzielnie w dedykowanym programie księgowym (np. Efirma.no), ale pomoc księgowej bywa przydatna, szczególnie gdy firma się rozwija lub nie chcemy poświęcać czasu na naukę księgowości i jej prowadzenie.

Masz pytania dotyczące prowadzenia firmy w Norwegii?
Skontaktuj się z nami: +47 21 38 38 21.
Jesteśmy dostępni od poniedziałku do piątku w godzinach 9:00 – 21:00 i chętnie pomożemy!

Autor artykułu: Marcin – marcin@efirma.no